"Niezwyczajni ludzie. Nowe spojrzenie na autyzm" to książka, która zmienia sposób postrzegania osób w spektrum autyzmu. Autorzy, Barry M. Prizant – uznany ekspert w dziedzinie autyzmu z ponad 50-letnim doświadczeniem – oraz Tom Fields-Meyer, pisarz i ojciec dziecka w spektrum, proponują świeże, pełne empatii podejście do tematu. Książka, wydana po raz pierwszy w 2015 r., doczekała się zaktualizowanego wydania w 2023 r., uwzględniającego najnowsze trendy w rozumieniu neuroróżnorodności .   

   Główną tezą książki jest odejście od medykalizującego modelu autyzmu na rzecz perspektywy, która postrzega go jako naturalną różnicę w funkcjonowaniu mózgu. Prizant i Fields-Meyer podkreślają, że zachowania osób autystycznych – nawet te uznawane za trudne – są formą komunikacji, reakcją na lęk, przebodźcowanie lub próbą odzyskania kontroli . 

     Książka opiera się na licznych studiach przypadków z praktyki Prizanta, pokazując, jak zrozumienie motywacji stojących za konkretnymi zachowaniami może prowadzić do skuteczniejszego wsparcia. Autorzy odrzucają sztywne programy terapeutyczne na rzecz elastycznego podejścia, które respektuje indywidualność każdej osoby w spektrum.  Publikacja podzielona jest na trzy części.

     W pierwszej części zatytuowanej „Zrozumieć autyzm” autorzy wyjaśniają, dlaczego tradycyjne metody terapeutyczne często zawodzą i proponują alternatywę: pytanie "dlaczego?" zamiast "jak to wyeliminować?". Przykłady z życia pokazują, że tzw. "trudne zachowania" (np. powtarzalne ruchy, unikanie kontaktu wzrokowego) mogą być strategią radzenia sobie ze stresem .

     W kolejnym rozdziale, noszącym tytuł „Życie ze spektrum autyzmu” zawiera praktyczne wskazówki dla rodziców i terapeutów, m.in. jak wykorzystać specjalne zainteresowania dziecka do budowania relacji. Autorzy podkreślają rolę akceptacji i wsparcia społecznego . 

      Trzecia część, której tytuł brzmi „Przyszłość autyzmu” – Omawia kwestie tożsamości autystycznej, samorzecznictwa i inkluzji społecznej, w tym wyzwania związane z rasą, płcią i orientacją seksualną osób w spektrum . 

   „Niezwyczajni ludzie” to książka, która zmienia perspektywę – pokazuje autyzm bez stereotypów, za to z głębokim szacunkiem. Łącząc rzetelną wiedzę z przystępnym językiem, jest zarówno poradnikiem, jak i opowieścią pełną ciepła. Nie narzuca schematów, ale uczy, jak być wsparciem dla osób w spektrum.

Edyta Kwiecień